ਸਾਰ
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਸਗੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪੀਂਦੇ ਸਮੇਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬੈਠਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਦਾਅਵਾ ਝੂਠਾ ਹੈ।
ਦਾਅਵਾ
ਇੱਕ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪੋਸਟ ਜਿਸਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਹੈ, “ਖੜੇ ਹੋ ਕੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਵਾਲਿਓ ਕਿਓ? 36 ਬੀਮਾਰੀ ਨੂੰ ਦੇ ਰਹੇ ਹੋ ਬੁਲਾਵਾ”, ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ “ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੈਠ ਕੇ ਹੀ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਸੰਬੰਧੀ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਤੱਥ ਜਾਂਚ
ਕੀ ਆਯੁਰਵੇਦ ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੈਠ ਕੇ ਹੀ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਨਹੀਂ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਵੇਲੇ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਸਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਡਾ. ਪੀ. ਰਾਮਮਨੋਹਰ, ਰਿਸਰਚ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਅਮ੍ਰਿਤਾ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਐਡਵਾਂਸਡ ਰਿਸਰਚ ਇਨ ਆਯੁਰਵੇਦ (ਅਕਾਰਾ) ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, “ਆਯੁਰਵੇਦ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਹ ਘੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਬੈਠ ਕੇ ਭੋਜਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਕਿਵੇਂ ਪੀਣਾ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਆਮ ਸਮਝ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਲਦੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਜਾਂ ਗਲਤ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਾਹ ਘੁੱਟਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ”
ਕੀ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਹੈ?
ਨਹੀਂ। ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੇਟ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਵੀ ਗੈਰ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਅਸੀਂ ਭੋਜਨ ਜਾਂ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਨਿਗਲਦੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਅਨਾੜੀ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੀ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੀਆਈ ਟ੍ਰੈਕਟ ਦੇ ਵੱਡੇ, ਖੋਖਲੇ ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਦੀ ਇੱਕ ਪਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹਿਲਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਅੰਗ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਦੀ ਗਤੀ-ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੈਰੀਸਟਾਲਿਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ-ਜੀਆਈ ਟ੍ਰੈਕਟ ਦੁਆਰਾ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਤਰਲ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਅੰਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਮਿਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪੈਰੀਸਟਾਲਸਿਸ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਇੱਕ ਸਮੁੰਦਰੀ ਲਹਿਰ ਵਾਂਗ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸੁੰਗੜਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਪਾਣੀ ਸਿੱਧਾ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ‘ਡਿੱਗਦਾ’ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਜਨਰਲ ਫਿਜ਼ੀਸ਼ੀਅਨ ਡਾ. ਐਸ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤੀ, ਐੱਮ.ਬੀ.ਬੀ.ਐੱਸ., ਐੱਮ.ਡੀ. (ਪੀ.ਜੀ.ਆਈ.ਐੱਮ.ਈ.ਆਰ.) ਦੱਸਦੇ ਹਨ,“ਪੈਰੀਸਟਾਲਟਿਕ ਅੰਦੋਲਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਣਇੱਛਤ ਵਿਧੀ ਹੈ ਜੋ ਭੋਜਨ (ਤਰਲ ਜਾਂ ਠੋਸ) ਨੂੰ ਨਿਗਲਦੇ ਹੀ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਦਾਅਵੇ ਦੇ ਉਲਟ ਕਿ ਤਰਲ ਸਿੱਧੇ ਗੁਰੂਤਾਕਰਸ਼ਣ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਧੀਨ ਚਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਇਹ ਪੈਰੀਸਟਾਲਿਸ ਹੈ ਜੋ ਭੋਜਨ ਦੀ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਪਾਣੀ ਨਾ ਪੀਣ ਪਿੱਛੇ ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣ ਦਾ ਕੋਈ ਖਤਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਪਾਣੀ ਪੀਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਫੇਫੜਿਆਂ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।”
Disclaimer: Medical Science is an ever evolving field. We strive to keep this page updated. In case you notice any discrepancy in the content, please inform us at [email protected]. You can futher read our Correction Policy here. Never disregard professional medical advice or delay seeking medical treatment because of something you have read on or accessed through this website or it's social media channels. Read our Full Disclaimer Here for further information.
