सारांश
सामाजिक संजालमा स्वास्थ्य सम्बन्धी दावीसहितको सामग्री फेला परेको छ । यो दावी देखिन्छ कि पातहरूले कुकुरको टोकाइलाई निको पार्न सक्छ।हामीले तथ्य जाँच गर्यौं र पत्ता लगायौं कि दावी आधा सत्य छ.
दाबी
Rambrikshsah नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको दाबीसहितको सामग्रीमा एकजना व्यक्ति देखिएका छन् । ती व्यक्तिले एउटा वनस्पति हातमा लिएका छन् र उक्त वनस्पतिलाई उनले कुकुरको टोकाइको घरेलु औषधीको रुपमा प्रस्तुत गरेका छन् ।
भिडियोमा ती व्यक्तिले भनेका छन्,‘यदि मानिस, गाइ, भैसी, बाख्रालाई कुकुरले टोक्दा यो वनस्पतिलाई पिसेर सात साँझ सेवन गरेमा विष लाग्दैन ।’
त्यस्तै प्रस्तुत भिडियोको थमनेलमा पनि यही खालको दाबीलाई जोड दिइएको देखिन्छ ।
तथ्य जाँच
कुकुरको टोकाइको उपचारमा बिरुवाका पातहरू उपयुक्त वा अनुपयुक्त?
कुनै पनि बिरुवाको पातले कुकुरको टोकाइलाई निको पार्न सक्छ भन्ने दाबी पुष्टि गर्न गाह्रो छ। उपलब्ध अनुसन्धानले यो पनि उल्लेख गरेको छ कि केही बिरुवाका पातहरूले कुकुरको टोकाइको उपचार गर्न सक्छ, तर यो धेरै जोखिमपूर्ण छ।
2017 मा प्रकाशित एक शोध पत्रले रेबिज व्यवस्थापनको लागि 199 प्रजातिका बोटबिरुवाहरूको प्रयोग वर्णन गरेको छ। Sciencebeingjournal.com ले कुकुरको टोकाइको उपचारमा लुफा इचिनाटा नामक औषधीय गुण भएको बिरुवा प्रयोग हुने जानकारी दिएको छ ।
2019 मा प्रकाशित अर्को अनुसन्धान पेपरले रिपोर्ट गर्यो कि क्यालेन्डुला अफिसिनालिस, हाइपेरिकम पर्फोरेटम, म्याट्रिकरिया क्यामोमाइल र साल्भिया अफिसिनालिसले कुकुरको टोकाइको उपचार गर्न सक्छ। यद्यपि, यी कागजातहरू मध्ये कुनै पनि जडिबुटीहरूमा मात्र भर पर्नु र कुकुरको टोकाइको लागि उचित उपचार खोज्नु लाभदायक छ भनेर पुष्टि गर्दैन।
हामीले कुकुरको टोकाइको उपचारमा बोटबिरुवाको प्रयोग र यसको उपचारका बारेमा भारतको दिल्लीस्थित पशु चिकित्सक डा गान्धी पेट अस्पतालसँग छलफल गर्यौं। हामीले विवेक अरोरासँग परामर्श गर्यौं।
पशु चिकित्सा विशेषज्ञ डा विवेक अरोरा भन्छन्, “कुकुरको टोकाइको घाउको उपचार गर्ने कुनै पनि बिरुवामा एन्टि-इन्फ्लेमेटरी र एन्टिबायोटिक गुणहरू छन्। तर, विश्वव्यापी स्वास्थ्य निकायहरूले कुकुरको उपचारमा बोटको पातहरू प्रयोग गर्नुपर्छ भनेर स्वीकृत वा सिफारिस गरेका छैनन्। तर, यसको उपचारमा विज्ञको सल्लाह लिएर पालना गर्नु राम्रो हुन्छ ।
कुकुरको टोकाइका उपचार चरणहरू :
१) घाउलाई साबुन र तातो पानीले धुनुपर्छ ।
२) रगतको प्रवाह रोक्न घाउलाई सफा कपडाले बिस्तारै थिच्नुपर्छ ।
३) घाउमा जीवाणुरोधी मलम लगाउनुपर्छ ।
४) पट्टीले घाउलाई छोप्नुपर्छ ।
५) संक्रमणको लक्षणहरू देखा परेको नपरेको ख्याल गर्नुपर्छ ।
६) यदि संक्रमण वा रेबिजको सम्भावित जोखिमको शंका छ भने अन्य उपचार खोज्नुपर्छ ।
७) कुकुरले टोकेपछि सधैँ डाक्टरलाई देखाउनुपर्छ ।
कुकुरले टोकेपछि कहाँ चिकित्सक कहाँ जानुपर्छ: अन्तिम पटक टिटानस को खोप कहिले लगाइएको हो थाहा छैन, कमजोरी महसुस भएमा, अलमलमा परे वा बेहोस भएमा, ज्वरो आएमा चिकित्सककहाँ जानुहोस् ।
उपलब्ध अनुसन्धानले संकेत गरेको छ कि केही बिरुवाका पातहरूले कुकुरको टोकाइको उपचार गर्न सक्छ, तर यो धेरै जोखिमपूर्ण छ। त्यसकारण, कुनै पनि बिरुवाको पातले कुकुरको टोकाइलाई निको पार्न सक्छ भन्ने दाबी पुष्टि गर्न गाह्रो छ।
Disclaimer: Medical Science is an ever evolving field. We strive to keep this page updated. In case you notice any discrepancy in the content, please inform us at [email protected]. You can futher read our Correction Policy here. Never disregard professional medical advice or delay seeking medical treatment because of something you have read on or accessed through this website or it's social media channels. Read our Full Disclaimer Here for further information.