Last Updated on ਸਤੰਬਰ 16, 2022 by Neelam Singh
ਸਾਰ
ਕਈ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪੋਸਟਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੇਂ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਪਾਣੀ ਕਦੋਂ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸੁਝਾਅ ਗਲਤ ਪਾਏ । ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੇ ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਬਤ ਹੋਏ ਫਾਇਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਨਾ ਤਾਂ ਆਧੁਨਿਕ ਦਵਾਈ, ਨਾ ਹੀ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਚਿਕਿਤਸਕ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਦੇ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਖਾਸ ਹਦਾਇਤਾਂ ਹਨ।
ਦਾਅਵਾ
ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਈ ਬਲੌਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਬਲੌਗ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਖਾਸ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਦੂਸਰੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਅਜਿਹੀ ਇੱਕ ਪੋਸਟ ਇੱਥੇ ਵੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਤੱਥ ਜਾਂਚ
ਕੀ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਬਤ ਸਮਾਂ ਹੈ?
ਸੰ. ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦਾ ਕੋਈ ‘ਸਹੀ ਸਮਾਂ’ ਨਹੀਂ ਹੈ।
2019 ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਖਪਤ ‘ਤੇ , ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ, “ਦਿਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਖਪਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਢੁਕਵੀਂ ਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਲਈ ਵਾਧੂ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੇ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਬਾਰੇ ਮਿਥਿਹਾਸ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹਨਾਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਸਬੂਤ ਸੀਮਤ ਹਨ।
ਕਿਉਂਕਿ, ਅਜਿਹੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਲਇ ਅਕਸਰ ਗਲਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਆਯੁਰਵੇਦ ਨੂੰ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਡਾ. ਪੀ. ਰਾਮਮਨੋਹਰ, ਖੋਜ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਅਮ੍ਰਿਤਾ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਐਡਵਾਂਸਡ ਰਿਸਰਚਇਨ ਆਯੁਰਵੇਦ (ਏਸੀਆਰਏ) ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਡਾ. ਰਾਮਮਨੋਹਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਪਿਆਸ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਵੇਗਾ ਜਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਹੈ। ਨਿਯਮ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਪਿਆਸ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਿਆਸ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਹ ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਯੁਰਵੇਦ ਗਰਮੀਆਂ ਅਤੇ ਪਤਝੜ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਜਦੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਪਸੀਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੌਸਮਾਂ ਵਿੱਚ, ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪਸੀਨੇ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਮੌਸਮਾਂ ਵਿਚ, ਪਿਆਸ ਲੱਗਣ ‘ਤੇ ਅਤੇ ਦਿਨ ਭਰ ਥੋੜ੍ਹੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦਾ ਕੋਈ ਖਾਸ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।”
1.ਜਾਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ: ਕਈ ਲੇਖ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਾਗਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਜਾਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਧੂ ਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਡਾ: ਰਾਮਮਨੋਹਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਆਯੁਰਵੇਦ ਸਵੇਰੇ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਅੰਤੜੀਆਂ ਲਈ ਹੈ।”
ਜਨਰਲ ਫਿਜ਼ੀਸ਼ੀਅਨ ਡਾ. ਐਸ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤੀ, MBBS, MD (PGIMER) ਸਹਿਮਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, “ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇੱਕ ਹੋਮਿਓਸਟੈਸਿਸ ਵਿਧੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਗਰ ਅਤੇ ਗੁਰਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਤ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਟੱਟੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਅੰਤੜੀਆਂ ਦੀ ਗਤੀ ਵਧਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੱਦ ਤੱਕ ਕਬਜ਼ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਬਸ਼ਰਤੇ ਕਿ ਖਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਫਾਈਬਰ ਹੋਵੇ।”
2. ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ: ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ, ਕੋਈ ਖਾਸ ਖੋਜ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਲਾਭ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਪਾਚਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਈਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਭੋਜਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਪਾਚਨ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਾਅਵੇ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਖਾਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਵਾਂਗ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਪੀਂਦਾ ਸੀ।
ਡਾ: ਰਾਮਮਨੋਹਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਪਾਣੀ ਨਾ ਪੀਣ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੀ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਸਗੋਂ ਆਯੁਰਵੇਦ ਭੋਜਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਚੁਸਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।”
3. ਵਰਕਆਊਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ: ਵਰਕਆਊਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੇ ਕੁਝ ਫਾਇਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਬੂਤ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਸਰਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਹਨ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਖੋਜ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ, “ਮੌਖਿਕ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੇਵਨ ਦੁਆਰਾ ਕਸਰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ, ਜਾਂ ਓਰਲ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਕਸਰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਾ ਮਤਲਬ ਧਮਣੀਦਾਰ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ।”
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਨੇ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਵਰਕਆਊਟ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਦੌਰਾਨ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੇ ਵੀ ਫਾਇਦੇ ਹਨ।
4. ਨਹਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ: ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਨਹਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ। ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਲੇਖ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਿੱਥ ਵਜੋਂ ਰੱਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਲੇਖ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, “ਤੁਹਾਡਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਾਰਮੋਨਾਂ ਦੇ ਸਖਤ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਡੀਹਾਈਡ੍ਰੇਟਿਡ ਹੋ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਆਮ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਹਾਰਮੋਨਸ ਦੀ ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਿਆਸ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾਏਗੀ। ਡੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਆਮ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ।
ਡਾ. ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, “ਇਸ ਦਾਅਵੇ ਦੀ ਵੀ ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਵੈਧਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਰੇਨਿਨ-ਐਂਜੀਓਟੈਨਸ਼ਨ-ਐਲਡੋਸਟੀਰੋਨ ਵਿਧੀ ਦੀ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਵਿਧੀ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਲਟੀਆਂ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਡੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ, ਦਸਤ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਨਹਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦਾ ਕੋਈ ਖਾਸ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਹੈ।
5. ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ: ਸੌਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲਾਭ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦੇਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਬੂਤ ਹਨ। ਸਗੋਂ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਨੋਕਟੂਰੀਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨੋਕਟੂਰੀਆ ਰਾਤ ਨੂੰ ਪਿਸ਼ਾਬ ਕਰਨ ਦੀ ਵੱਧਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਵਾਰ-ਵਾਰ ਉੱਠਣ ਨਾਲ ਨੀਂਦ ਦੀ ਮਿਆਦ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਟ੍ਰੋਕ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਜੋਖਮ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਪੀਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕੋਈ ਸੁਝਾਈ ਗਈ ਮਾਤਰਾ ਹੈ?
ਇੱਕ ਬਾਲਗ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ‘ਕਿੰਨਾ’ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਈ ਬਹਿਸਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਜਨ ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਵੀ ਬਦਲਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।
ਨੇਚਰ ਜਰਨਲ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਲੇਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, “ਲੋੜੀਂਦੇ ਤਰਲ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਉਮਰ, ਸਾਲ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਮੌਸਮੀ ਸਥਿਤੀਆਂ, ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਦਲਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ DRVs (ਖੁਰਾਕ ਸੰਦਰਭ ਮੁੱਲ) ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ”
ਇੱਕ ਖੋਜ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ “ਕੁੱਲ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ,ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਲਈ 3,000 ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ 2,200 ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਤਰਲ ਮਾਤਰਾ ,ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।”
ਉਸੇ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, “ਵੱਧ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਠੋਸ ਸਿਹਤ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਸਿਵਾਏ ਸ਼ਾਇਦ (ਵਾਰ-ਵਾਰ) ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ।”
ਕੀ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਲਈ ਕੋਈ ਸਹੀ ਆਸਣ ਹੈ? ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੈਠ ਕੇ ਹੀ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਨਹੀਂ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਵੇਲੇ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਸਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਡਾ: ਰਾਮਮਨੋਹਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਆਯੁਰਵੇਦ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਹ ਘੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਬੈਠ ਕੇ ਭੋਜਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਕਿਵੇਂ ਪੀਣਾ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਆਮ ਸਮਝ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਲਦੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਜਾਂ ਗਲਤ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪੀਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਾਹ ਘੁੱਟਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ”
ਡਾ. ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, “ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਤੋਂ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਸੋਖਣ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਣਇੱਛਤ ਵਿਧੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੈਰੀਸਟਾਲਟਿਕ ਅੰਦੋਲਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਭੋਜਨ (ਤਰਲ ਜਾਂ ਠੋਸ) ਨੂੰ ਨਿਗਲਦੇ ਹੀ ਅਨਾੜੀ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਦਾਅਵੇ ਦੇ ਉਲਟ ਕਿ ਤਰਲ ਸਿੱਧੇ ਗੁਰੂਤਾਕਰਸ਼ਣ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਧੀਨ ਚਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਪੈਰੀਸਟਾਲਿਸ ਹੈ ਜੋ ਭੋਜਨ ਦੀ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਪਾਣੀ ਨਾ ਪੀਣ ਪਿੱਛੇ ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਿਸਤਰੇ ‘ਤੇ ਲੇਟਣ ਵੇਲੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਾਹ ਦੀ ਨਾਲੀ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਤਰਲ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
Disclaimer: Medical Science is an ever evolving field. We strive to keep this page updated. In case you notice any discrepancy in the content, please inform us at [email protected]. You can futher read our Correction Policy here. Never disregard professional medical advice or delay seeking medical treatment because of something you have read on or accessed through this website or it's social media channels. Read our Full Disclaimer Here for further information.
